Артық салмақтың артуы неге байланысты екенін білесіз бе? Әрине, бұл процестің негізгі факторы — артық калория. Егер ағза өмір сүру үшін қажет мөлшерден көп тамақ алса, онда ол май қорын жинай бастайды. Бірақ артық салмақ қосуда тағамның гликемиялық индексі немесе ГИ де үлкен рөл атқарады.
Гликемиялық индекс дегеніміз не?
Бұл тұжырымдама қандағы қанттың деңгейі тамақ жегеннен кейін қаншалықты тез көтерілетінін анықтайды. ГИ неғұрлым жоғары болса, соғұрлым тез көтеріледі. Гликемиялық индекс бірліктермен көрсетіледі, 100 бірлікке таза глюкоза қабылданды. Кез-келген өнімді санаттардың біріне жатқызуға болады:
1. жоғары ГИ — 70-тен көп;
2. орташа ГИ — 40–70;
3.төмен ГИ — 10–40.
Гликемиялық индекс салмақ қосуға қалай әсер етеді?
ГИ жоғары өнімді тұтынғаннан кейін қандағы қант деңгейі сөзсіз жоғарылайды. Оның артық мөлшерін кәдеге жарату керек, сондықтан денеде қорғаныс реакциясы қосылады. Ұйқы безі инсулин шығарады, ол қантты тез қолдану үшін әртүрлі тіндерге таратады. Яғни, жылдам энергия өндіріледі. Алайда, егер ағзаға осы сәтте көп энергия қажет болмаса, қант майға жиналады.
ГИ жоғары тағамдар көбірек тамақ жеуге мәжбүр етеді, өйткені. оларды тұтынғаннан кейін аштық сезімі өте тез пайда болады. Бұдан басқа, олар көңіл-күйдің күрт өзгеруіне әсер етеді. Қандағы қанттың күрт төмендеуімен көңіл-күй төмендейді.
ГИ төмен тағамдар, керісінше, қандағы қант деңгейінің баяу көтерілуіне және төмендеуіне ықпал етеді. Сондықтан, аштық сезімі ұзақ уақыт бойы пайда болмайды және май қорларының жинақталуы болмайды.
Әр түрлі дерек көздерінде өте жиі — «баяу» немесе «жылдам» көмірсулар деген сөз қолданылады. Бұл өнімнің төмен немесе жоғары ГИ бар екенін білдіреді.
Гликемиялық индекске не әсер етеді?
ГИ төмен өнімдер басқа санатқа оңай ауыса алады. Тағамды дайындау және тіпті оны кесу тәсілі ГИ мәнін өзгерте алады. Бұған жол бермеу үшін екі қарапайым ережені ұстануыңыз керек:
1. Ұзаққа созылмайтын термиялық өңдеуді таңдаңыз.
2. Өнімдерді тым көп ұсақтамауға тырысыңыз.
Салмақ тастау үшін ГИ қалай қолдануға болады
Егер сіз артық майдан арылғыңыз келсе, онда ГИ өнімдерін ескере отырып, рационыңызды қайта қарау жеткілікті. Одан индексі 50 бірліктен жоғары барлық өнімдерді алып тастаңыз. Әрине, артық май кете бастауы үшін тағамды аз жеу керек. Сондай-ақ, егер өнімде «баяу» көмірсулар болса, ол да зиянды болуы мүмкін екенін есте ұстаған жөн. Бұл құрамында зиянды майлар, тағамдық қоспалар, консерванттар көп болатын тағамға қатысты.
ГИ жоғары тағамдарды тұтыну да қажет, бірақ бұл энергияны тез толтыру үшін қажет. Мысалы, ауыр дене белсенділігінен кейін немесе жаттығу залында жаттығудан кейін.
Өнімнің ГИ мамандандырылған кестеден біле аласыз. Есіңізде болсын, термиялық өңдеу оны өзгерте алады.
Салмақ тастау үшін осы әдісті қолдану арқылы өте маңызды нәтижелерге қол жеткізуге болады. Олар жаңа сәнді диеталар сияқты бірден болмайды. Бір айда сіз майдың жоғалуына байланысты 3–4 кг салмақ тастай аласыз. Әдістің артықшылықтары:
• дұрыс тамақтану кезінде салмақ қайта оралмайды;
• салмақ тастау кезінде ағза күйзеліске ұшырамайды;
• өзіңізді аштықпен азаптаудың қажеті жоқ;
• салмақ жоғалту май тастаудың есебінен жүреді.
Салмақ тастағыңыз келе ме, әлде дұрыс тамақтануды ұстанасыз және денсаулығыңызға қамқорлық жасайсыз ба, кез келген жағдайда тұтынатын тағамның гликемиялық индексін бақылауда ұстау керек.